លោក ហ៊ុន សែន
Cambodian People's Party
Cambodia News | Khmer News – ពត៌មានខ្មែរ
newspaper
លោក សម រង្សី
Cambodian National Rescue Party
អាមេរិក៖ កម្ពុជាគួរផ្ដល់ការផ្សាយដោយសេរីពីដំណើរការបោះឆ្នោត
ប្រទេសមហាអំណាចបញ្ជាក់ជំហរថា ខ្លួននឹងជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលចាំផ្ទះរបស់ លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវផ្ដល់នូវសេរីភាពនៃការផ្សាយព័ត៌មានឲ្យបានពេញលេញ ពីវិទ្យុបរទេសផ្សាយជាខេមរភាសា ដែលផ្សាយបន្តតាមរយៈវិទ្យុអេហ្វអឹម (FM) ក្នុងស្រុក អំពីដំណើរការនៃការបោះឆ្នោត។ ការលើកឡើងនេះ បន្ទាប់ពីក្រសួងព័ត៌មាន បានចេញបញ្ជាកាលពាក់កណ្ដាលខែមិថុនា ថានឹងមិនអនុញ្ញាតឲ្យវិទ្យុអេហ្វអឹម ក្នុងស្រុកផ្សាយបន្តវិទ្យុបរទេសជាខេមរភាសាក្នុងអំឡុងពេលមុនការបោះឆ្នោត ៥ថ្ងៃ។
ដោយ ម៉ម មុនីរតន៍
2013-07-18
RFA
ស្ដាប់ ឬ ទាញយកសំឡេង
រូបវិទ្យុ (Photo: RFA)
ប្រតិកម្មរបស់ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រចាំកម្ពុជា នេះ ធ្វើឡើងក្រោយពីក្រសួងព័ត៌មាន បានបិទក្នុងរយៈពេលខ្លីមិនឲ្យវិទ្យុអេហ្វអឹមក្នុងស្រុកមួយចំនួន ដែលធ្លាប់ជួលម៉ោងផ្សាយឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរី (RFA) និង វិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក (VOA) ជាដើម ផ្សាយបន្តអំពីដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី២៥ មិថុនា កន្លងទៅ។
ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក ចាត់ទុក បម្រាមរបស់ក្រសួងព័ត៌មាន នេះថា គឺជាផ្នែកមួយរាំងខ្ទប់នូវសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានដោយសេរី ដែលធានាដោយច្បាប់ជាតិ និងសេចក្ដីប្រកាសជាសកលរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។
លោក ស្ហន មគ្គិនថស្ស (Sean J. McIntosh) អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា ឲ្យដឹងកាលពីថ្ងៃទី១៣ កក្កដា តាមសារអេឡិចត្រូនិក ឬអ៊ីម៉ែល ថា ការផ្ដល់ព័ត៌មានដោយសុក្រឹតភាព និងត្រឹមត្រូវ តាមរយៈសារព័ត៌មានសេរី និងឯករាជ្យ គឺជារឿងចាំបាច់បំផុតដែលមិនអាចខ្វះបាននៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ។ លិខិតបន្តថា ការទទួលបានព័ត៌មានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយអាចជួយដល់អ្នកបោះឆ្នោតធ្វើសេចក្ដីសម្រេចមួយដ៏ត្រឹមត្រូវ និងស៊ីជម្រៅមុននឹងពួកគេបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សនយោបាយណាមួយ៖ «យើងទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពិចារណាឲ្យបានហ្មត់ចត់ចំពោះសំណើសុំរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានលុបចោលបម្រាមដែលហាមមិនឲ្យផ្សាយរយៈពេល ៥ថ្ងៃនៅមុន និងថ្ងៃបោះឆ្នោត»។
ក្រុមអ្នកជំនាញវិស័យសារព័ត៌មាន និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅកម្ពុជា យល់ឃើញថា នេះជាវិធីនៃការធ្វើតេស្ដសាកល្បងរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការរឹតត្បិតវិស័យព័ត៌មាននៅកម្ពុជា។ ក្នុងន័យនេះ ក្រុមអ្នកតស៊ូមតិគួរប្រឆាំងជុំវិញចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលបែបនេះ។
លោក មឿន ឈានណារិទ្ធិ ប្រធានវិទ្យាស្ថានសម្រាប់ការសិក្សាវិស័យសារព័ត៌មាន គិតថា ការចេញបម្រាមទាំងឡាយណាប្រឆាំងនឹងការផ្សព្វផ្សាយអំពីយុទ្ធនាការនៃការបោះឆ្នោត គឺជារឿងដែលផ្ទុយពីក្របខ័ណ្ឌច្បាប់។ លោកគិតថា ជាពិសេសជាងនេះទៅទៀត ការបិទក្នុងអំឡុងពេលមុនការបោះឆ្នោតត្រូវចាប់ផ្ដើមនោះ គឺជារនាំងចំពោះអ្នកដែលធ្វើសេចក្ដីសម្រេចមួយដ៏ចាំបាច់។
លោកបន្តថា លើសពីនេះទៀត អ្នកដែលរងផលប៉ះពាល់ចំពោះការបិទផ្សាយនេះជាងគេ គឺមនុស្សវ័យចំណាស់ដែលងាយប្រឈមនឹងបាត់បង់ការចងចាំ៖ «ក្នុងចំណោមអ្នកបោះឆ្នោតយើង មានយុវជន ភាគរយយុវជនច្រើនក៏ដោយ ប៉ុន្តែក៏នៅមានអ្នកបោះឆ្នោតដែលជាមនុស្សចាស់ អ្នកមានវ័យជរាអីអ៊ីចឹង។ អ៊ីចឹង ក្រុមមនុស្សចាស់ ក្រុមវ័យជរាហ្នឹង ជាអ្នកដែលពូកែភ្លេច ឆាប់ភ្លេចណាស់។ ការឃោសនាទាំងប៉ុន្មានហ្នឹង ដល់ថ្ងៃបោះឆ្នោត គាត់ភ្លេចហ្មង។ ខានប្រាប់គាត់តែមួយថ្ងៃ ភ្លេចផ្សាយតែមួយថ្ងៃហ្នឹង គាត់ភ្លេចទេគណបក្សមួយគាត់សន្យាថាម៉េច គណបក្សមួយនោះសន្យាថាម៉េច គាត់ភ្លេចអស់ហើយ»។
ចំណែកប្រធានវិទ្យុមណ្ឌលព័ត៌មានស្ត្រីកម្ពុជា អេហ្វអឹម ១០២ (FM 102) ដែលទទួលផ្សាយកម្មវិធីរបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី ក្នុងចំណោមម្ចាស់ស្ថានីយវិទ្យុអេហ្វអឹម មួយចំនួនទៀត គឺអ្នកស្រី ជា ស៊ុនដាណែត មានប្រសាសន៍ថា គេហាក់នៅមានមន្ទិលសង្ស័យនៅឡើយអំពីបទបញ្ជារបស់ក្រសួងព័ត៌មាននេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកស្រីគិតថា ការបិទក្នុងរយៈពេលមុន ៥ថ្ងៃនៃការបោះឆ្នោត ត្រូវចាប់ផ្ដើមនោះ ទំនងជាបិទចំពោះតែការផ្សាយអំពីការស្ទង់មតិនៃលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតប៉ុណ្ណោះ។ ទន្ទឹមនឹងនោះ ចំពោះកម្មវិធីដទៃណាមួយជុំវិញការបោះឆ្នោត ទំនងជាស្ថាប័នជំនាញមួយនេះនឹងមិនអើពើនោះឡើយ។
អ្នកស្រី ជា ស៊ុនដាណែត៖ «លិខិតហ្នឹងដូចឥតសូវច្បាស់ទៀត។ លិខិតហ្នឹងនិយាយថាមិនឲ្យពីរឿងលទ្ធផល។ ប៉ុន្តែបើថ្ងៃស ថ្ងៃស គឺថាអត់ទាំងអស់គ្នាហើយមិនអ៊ីចឹង។ បើពេលយប់មីងអត់ដឹងទេណា។ ពេលយប់ គឺមីងដឹងថាអូខេ ផ្សាយបានហើយ ព្រោះវាចប់ហើយ បោះឆ្នោតចប់ហើយ។ អាហ្នឹងនិយាយថ្ងៃបោះឆ្នោត ប៉ុន្តែបើពេលព្រឹកម៉ោង៧ ម៉ោង៨ ចំពេលទៅបោះឆ្នោត។ អាហ្នឹងម៉េចទេ ខ្ញុំអត់ទាន់ច្បាស់ទេខ្ញុំ»។
ភ្លាមៗក្រោយពីបិទមិនឲ្យវិទ្យុអេហ្វអឹម ក្នុងស្រុកផ្សាយបន្តពីវិទ្យុបរទេស រួមមាន វិទ្យុអាស៊ីសេរី ជាដើមនោះនាំឲ្យមានប្រតិកម្មរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល ប្រជាពលរដ្ឋ និងស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក មក។ រយៈពេល ២ថ្ងៃក្រោយពីការប្រកាសនោះ ក្រសួងព័ត៌មានបានអនុញ្ញាតឲ្យវិទ្យុអេហ្វអឹម ក្នុងស្រុកទាំងនោះ បានចាក់ផ្សាយឡើងវិញនូវការផ្សាយបន្តរបស់វិទ្យុបរទេសជាខេមរភាសាជាធម្មតា។
ស្ថិតក្រោមហេតុផលនេះ លោក មឿន ឈានណារិទ្ធ ចាត់ទុកថា ការនៅស្ងៀមមិនប្រតិកម្មតបរបស់អ្នកព័ត៌មាន និងម្ចាស់ឆ្នោត រួមទាំងភាគីពាក់ព័ន្ធនានា គឺជាផ្នែកមួយដែលធ្វើឲ្យសម្ពាធរបស់រដ្ឋាភិបាលបន្តមានទម្ងន់មកលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបន្ថែមទៀត៖ «សេរីភាពបញ្ចេញមតិប្រៀបដូចជារ៉ឺស័រអ៊ីចឹង កាលណាយើងឈប់រុញច្រានវា វាបកថយក្រោយវិញ។ អ៊ីចឹង យើងអ្នកតស៊ូមតិ អ្នកដែលទាមទារសិទ្ធិសេរីភាព ផ្នែកបញ្ចេញមតិ សេរីភាពសារព័ត៌មាន ត្រូវព្យាយាមរុញច្រានជានិច្ចហ្មង»។
បើទោះជាប្រតិបត្តិការនេះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលបានអនុញ្ញាតហើយក្តី ក៏ប៉ុន្តែ ទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក និងអ្នកជំនាញផ្នែកសារព័ត៌មាននៅចាត់ទុកថា ជំហររបស់រដ្ឋាភិបាលនៅតែបន្តរឹតបន្តឹងសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានយ៉ាងចង្អៀតណែននៅឡើយ។
យោងលើហេតុផលនេះ កាលពីថ្ងៃទី២៥ មិថុនា រដ្ឋមន្ត្រីស្ដីទី លោក អ៊ុក ប្រាថ្នា បានចុះហត្ថលេខាលើលិខិតមួយច្បាប់ទាមទារឲ្យគ្រប់ស្ថានីយវិទ្យុអេហ្វអឹម ត្រូវផ្អាកការផ្សាយបន្តពីវិទ្យុបរទេសរយៈពេល ៣១ថ្ងៃ គិតចាប់ពីគណបក្សនយោបាយចាប់ឃោសនា រហូតដល់មុនថ្ងៃបោះឆ្នោត និងក្នុងថ្ងៃបោះឆ្នោត។ ក៏ប៉ុន្តែ ដោយមានប្រតិកម្មធ្ងន់ធ្ងរពីសហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ ក្រសួងព័ត៌មាន បានសម្រេចឲ្យវិទ្យុអេហ្វអឹម បានផ្សាយឡើងវិញ។ ទោះជាយ៉ាងណា ទន្ទឹមនឹងការបានផ្សាយឡើងវិញនេះ លិខិតអនុញ្ញាតឲ្យផ្សាយដែលពុំមានចុះហត្ថលេខា កាលពីថ្ងៃទី២៩ មិថុនា របស់មន្ត្រីព័ត៌មាននោះ តម្រូវឲ្យគ្រប់ម្ចាស់វិទ្យុអេហ្វអឹម ត្រូវអនុវត្តខ្លឹមសាររួមរបស់ លោក ខៀវ កាញារីទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មាន ចុះថ្ងៃទី២១ មិថុនា។
ខ្លឹមសារនៃលិខិត បានឲ្យដឹងថា ត្រូវបញ្ឈប់ការផ្សព្វផ្សាយ និងការផ្សាយបន្តពីវិទ្យុបរទេសទាំងអស់ អំពីការស្ទង់មតិ លទ្ធផលនៃការស្ទង់មតិដែលទាក់ទងនឹងដំណើរការបោះឆ្នោត ក្នុងរយៈពេល ៥ថ្ងៃមុនថ្ងៃបោះឆ្នោត និងថ្ងៃបោះឆ្នោត។ លិខិតបន្តថា រួមទាំងបញ្ឈប់ការផ្សព្វផ្សាយពីសកម្មភាពឃោសនាអ្វីទាំងអស់ អំឡុងពេល ២៤ម៉ោងមុនថ្ងៃបោះឆ្នោត និងថ្ងៃបោះឆ្នោត។
បន្ថែមលើសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះ លោក ប៊ុត បូវុធ អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានព័ត៌មាន និងសោតទស្សន៍នៃក្រសួងព័ត៌មាន ហាក់មានភាពស្ទាក់ស្ទើរអំពីខ្លឹមសារនៃការបញ្ឈប់កម្មវិធីផ្សាយបន្តពីវិទ្យុបរទេសតាមវិទ្យុអេហ្វអឹម ជាភាសាខ្មែរ នៅថ្ងៃបង្ហើយនៃថ្ងៃយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតរបស់បក្សនយោបាយ។ លោកបញ្ជាក់ថា ការទទួលខុសត្រូវអំពីម៉ោងផ្សាយក្នុងអំឡុងពេលនេះ គឺជាបន្ទុករបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប)។
ក៏ប៉ុន្តែ លោកអះអាងថា ចំពោះបម្រាម ៥ថ្ងៃមុនការបោះឆ្នោតចូលមកដល់នោះ គឺផ្ដោតសំខាន់ទៅលើការផ្សព្វផ្សាយទាំងឡាយណាដែលនិយាយអំពីការឈ្នះចាញ់ ឬការស្ទង់មតិអំពីលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតប៉ុណ្ណោះ។ លោកគិតថា កម្មវិធីក្រៅពីនេះ គឺមិនប៉ះពាល់នោះឡើយ៖ «អូ! អាហ្នឹងអត់ហ្មង យើងមើលនៅក្នុងហ្នឹង គឺហាមដាច់ខាត។ បើតាមបទបញ្ជា គ.ជ.ប អាហ្នឹងខ្ញុំគិតថា ប្អូនគួរសួរទៅ គ.ជ.ប ច្បាស់ជាង។ ព្រោះរយៈពេលហ្នឹង គេគ្រប់គ្រងអ្ហា។ អ៊ីចឹង ក្រសួងណែនាំអ្វីដែលមាន ដូចជា ៥ថ្ងៃ ប្រាំអី គឺយើងមានខ្លឹមសារច្បាស់លាស់»។
លោក ទេព នីថា អគ្គលេខាធិការ គ.ជ.ប ឲ្យដឹងថា គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត មិនបានបញ្ឈប់រាល់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយណាមួយនោះឡើយអំពីការផ្សាយ ការឃោសនារបស់គណបក្សនយោបាយនោះ។ លោកបញ្ជាក់ថា អ្វីដែល គ.ជ.ប ហាមឃាត់ គឺលទ្ធផលប៉ានប្រមាណជាសាធារណៈ អំពីការឈ្នះចាញ់របស់គណបក្សនយោបាយមុន ៥ថ្ងៃនៃថ្ងៃបញ្ចប់ឃោសនា និងមុន១ថ្ងៃនៃថ្ងៃបោះឆ្នោត។ លោកបន្តទៀតថា ក៏ប៉ុន្តែនៅថ្ងៃបង្ហើយនៃថ្ងៃបោះឆ្នោត គ្រប់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយទាំងអស់អាចផ្សាយបានពីលទ្ធផលបោះឆ្នោត តាមលទ្ធភាពរបស់ខ្លួន។
លោក ទេព នីថា៖ «គ.ជ.ប អត់បានថាបិទផ្សាយអ្នកណាទេ ការងារសំខាន់ការងារឃោសនាបោះឆ្នោតហ្នឹង គឺត្រូវបញ្ចប់នៅថ្ងៃទី២៦ ខែកក្កដា។ អ៊ីចឹងទេ តាមច្បាប់បោះឆ្នោត និងតាមនីតិវិធីនៃការបោះឆ្នោត គឺហាមការឃោសនាបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃទី២៧ ខែកក្កដា មួយថ្ងៃមុនថ្ងៃបោះឆ្នោត និងនៅថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ក្នុងថ្ងៃបោះឆ្នោតហ្នឹង គឺហាមការឃោសនាបោះឆ្នោតទាំងសកម្មភាពរបស់គណបក្ស ទាំងការផ្សព្វផ្សាយផ្សេងៗដែលទាក់ទងការឃោសនាតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។ ហើយមានការទៅយល់ច្រឡំថា គ.ជ.ប ទៅបិទការផ្សព្វផ្សាយមិនឲ្យផ្សាយលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត មិនមែនទេ។ គាត់បានទទួលប៉ុណ្ណា គាត់ផ្សាយប៉ុណ្ណឹងទៅ យើងអត់ឃាត់ទេ ព្រោះខាង គ.ជ.ប ក៏ប្រមូលលទ្ធផលមកផ្សាយដែរនៅម៉ោង ៨យប់ យើងផ្សាយហើយ»។
លោក ប៉ា ងួនទៀង នាយកប្រតិបត្តិរបស់មជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជា ដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ហៅចំណាត់ការរបស់ក្រសួងព័ត៌មាននេះថា គឺជាទម្លាប់មួយដែលផ្ទុយពីគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ។ លោកគិតថា រដ្ឋាភិបាលគួរធ្វើអ្វីឲ្យប្រសើរជាងនេះ និងចំណេញដល់ម្ចាស់ឆ្នោតបន្ថែមទៀត ជាជាងការប្រើប្រាស់គោលនយោបាយរាំងខ្ទប់សិទ្ធិទទួលព័ត៌មានដោយសេរី ដែលធានាដោយច្បាប់៖ «គាត់ចង់ធ្វើអីស្រេចចិត្ត មានន័យថា វាអត់មានដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យក្នុងប្រទេសកម្ពុជា វាអត់ច្បាស់លាស់។ វាអត់មានយន្តការណាដែលធានានូវសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋច្បាស់លាស់ ឧទាហរណ៍ដូចជា សិទ្ធិទទួលព័ត៌មានជាដើម»។
សហរដ្ឋអាមេរិក ចាត់ទុកថា ការបិទផ្សាយបណ្ដាញព័ត៌មានដែលអាចជឿទុកចិត្តបានក្នុងអំឡុងយុទ្ធនាការបោះឆ្នោតនេះ គឺប៉ះពាល់ដល់អ្នកធ្វើសេចក្ដីសម្រេចចិត្តធ្ងន់ធ្ងរ ហើយបង្ហាញអំពីការចុះខ្សោយមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ទន្ទឹងនឹងនេះ ក្រុមអ្នកជំនាញផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅកម្ពុជា យល់ឃើញថា សិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានដោយសេរី ផ្អែកតាមគោលការណ៍ច្បាប់ត្រូវរួមតូចចង្អៀត និងកំពុងធ្លាក់ចុះក្នុងដំណាក់កាលចុងក្រោយនេះ៕
ដោយ ម៉ម មុនីរតន៍
2013-07-18
RFA
ស្ដាប់ ឬ ទាញយកសំឡេង
រូបវិទ្យុ (Photo: RFA)
ប្រតិកម្មរបស់ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រចាំកម្ពុជា នេះ ធ្វើឡើងក្រោយពីក្រសួងព័ត៌មាន បានបិទក្នុងរយៈពេលខ្លីមិនឲ្យវិទ្យុអេហ្វអឹមក្នុងស្រុកមួយចំនួន ដែលធ្លាប់ជួលម៉ោងផ្សាយឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរី (RFA) និង វិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក (VOA) ជាដើម ផ្សាយបន្តអំពីដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី២៥ មិថុនា កន្លងទៅ។
ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក ចាត់ទុក បម្រាមរបស់ក្រសួងព័ត៌មាន នេះថា គឺជាផ្នែកមួយរាំងខ្ទប់នូវសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានដោយសេរី ដែលធានាដោយច្បាប់ជាតិ និងសេចក្ដីប្រកាសជាសកលរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។
លោក ស្ហន មគ្គិនថស្ស (Sean J. McIntosh) អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា ឲ្យដឹងកាលពីថ្ងៃទី១៣ កក្កដា តាមសារអេឡិចត្រូនិក ឬអ៊ីម៉ែល ថា ការផ្ដល់ព័ត៌មានដោយសុក្រឹតភាព និងត្រឹមត្រូវ តាមរយៈសារព័ត៌មានសេរី និងឯករាជ្យ គឺជារឿងចាំបាច់បំផុតដែលមិនអាចខ្វះបាននៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ។ លិខិតបន្តថា ការទទួលបានព័ត៌មានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយអាចជួយដល់អ្នកបោះឆ្នោតធ្វើសេចក្ដីសម្រេចមួយដ៏ត្រឹមត្រូវ និងស៊ីជម្រៅមុននឹងពួកគេបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សនយោបាយណាមួយ៖ «យើងទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពិចារណាឲ្យបានហ្មត់ចត់ចំពោះសំណើសុំរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានលុបចោលបម្រាមដែលហាមមិនឲ្យផ្សាយរយៈពេល ៥ថ្ងៃនៅមុន និងថ្ងៃបោះឆ្នោត»។
ក្រុមអ្នកជំនាញវិស័យសារព័ត៌មាន និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅកម្ពុជា យល់ឃើញថា នេះជាវិធីនៃការធ្វើតេស្ដសាកល្បងរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការរឹតត្បិតវិស័យព័ត៌មាននៅកម្ពុជា។ ក្នុងន័យនេះ ក្រុមអ្នកតស៊ូមតិគួរប្រឆាំងជុំវិញចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលបែបនេះ។
លោក មឿន ឈានណារិទ្ធិ ប្រធានវិទ្យាស្ថានសម្រាប់ការសិក្សាវិស័យសារព័ត៌មាន គិតថា ការចេញបម្រាមទាំងឡាយណាប្រឆាំងនឹងការផ្សព្វផ្សាយអំពីយុទ្ធនាការនៃការបោះឆ្នោត គឺជារឿងដែលផ្ទុយពីក្របខ័ណ្ឌច្បាប់។ លោកគិតថា ជាពិសេសជាងនេះទៅទៀត ការបិទក្នុងអំឡុងពេលមុនការបោះឆ្នោតត្រូវចាប់ផ្ដើមនោះ គឺជារនាំងចំពោះអ្នកដែលធ្វើសេចក្ដីសម្រេចមួយដ៏ចាំបាច់។
លោកបន្តថា លើសពីនេះទៀត អ្នកដែលរងផលប៉ះពាល់ចំពោះការបិទផ្សាយនេះជាងគេ គឺមនុស្សវ័យចំណាស់ដែលងាយប្រឈមនឹងបាត់បង់ការចងចាំ៖ «ក្នុងចំណោមអ្នកបោះឆ្នោតយើង មានយុវជន ភាគរយយុវជនច្រើនក៏ដោយ ប៉ុន្តែក៏នៅមានអ្នកបោះឆ្នោតដែលជាមនុស្សចាស់ អ្នកមានវ័យជរាអីអ៊ីចឹង។ អ៊ីចឹង ក្រុមមនុស្សចាស់ ក្រុមវ័យជរាហ្នឹង ជាអ្នកដែលពូកែភ្លេច ឆាប់ភ្លេចណាស់។ ការឃោសនាទាំងប៉ុន្មានហ្នឹង ដល់ថ្ងៃបោះឆ្នោត គាត់ភ្លេចហ្មង។ ខានប្រាប់គាត់តែមួយថ្ងៃ ភ្លេចផ្សាយតែមួយថ្ងៃហ្នឹង គាត់ភ្លេចទេគណបក្សមួយគាត់សន្យាថាម៉េច គណបក្សមួយនោះសន្យាថាម៉េច គាត់ភ្លេចអស់ហើយ»។
ចំណែកប្រធានវិទ្យុមណ្ឌលព័ត៌មានស្ត្រីកម្ពុជា អេហ្វអឹម ១០២ (FM 102) ដែលទទួលផ្សាយកម្មវិធីរបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី ក្នុងចំណោមម្ចាស់ស្ថានីយវិទ្យុអេហ្វអឹម មួយចំនួនទៀត គឺអ្នកស្រី ជា ស៊ុនដាណែត មានប្រសាសន៍ថា គេហាក់នៅមានមន្ទិលសង្ស័យនៅឡើយអំពីបទបញ្ជារបស់ក្រសួងព័ត៌មាននេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកស្រីគិតថា ការបិទក្នុងរយៈពេលមុន ៥ថ្ងៃនៃការបោះឆ្នោត ត្រូវចាប់ផ្ដើមនោះ ទំនងជាបិទចំពោះតែការផ្សាយអំពីការស្ទង់មតិនៃលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតប៉ុណ្ណោះ។ ទន្ទឹមនឹងនោះ ចំពោះកម្មវិធីដទៃណាមួយជុំវិញការបោះឆ្នោត ទំនងជាស្ថាប័នជំនាញមួយនេះនឹងមិនអើពើនោះឡើយ។
អ្នកស្រី ជា ស៊ុនដាណែត៖ «លិខិតហ្នឹងដូចឥតសូវច្បាស់ទៀត។ លិខិតហ្នឹងនិយាយថាមិនឲ្យពីរឿងលទ្ធផល។ ប៉ុន្តែបើថ្ងៃស ថ្ងៃស គឺថាអត់ទាំងអស់គ្នាហើយមិនអ៊ីចឹង។ បើពេលយប់មីងអត់ដឹងទេណា។ ពេលយប់ គឺមីងដឹងថាអូខេ ផ្សាយបានហើយ ព្រោះវាចប់ហើយ បោះឆ្នោតចប់ហើយ។ អាហ្នឹងនិយាយថ្ងៃបោះឆ្នោត ប៉ុន្តែបើពេលព្រឹកម៉ោង៧ ម៉ោង៨ ចំពេលទៅបោះឆ្នោត។ អាហ្នឹងម៉េចទេ ខ្ញុំអត់ទាន់ច្បាស់ទេខ្ញុំ»។
ភ្លាមៗក្រោយពីបិទមិនឲ្យវិទ្យុអេហ្វអឹម ក្នុងស្រុកផ្សាយបន្តពីវិទ្យុបរទេស រួមមាន វិទ្យុអាស៊ីសេរី ជាដើមនោះនាំឲ្យមានប្រតិកម្មរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល ប្រជាពលរដ្ឋ និងស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក មក។ រយៈពេល ២ថ្ងៃក្រោយពីការប្រកាសនោះ ក្រសួងព័ត៌មានបានអនុញ្ញាតឲ្យវិទ្យុអេហ្វអឹម ក្នុងស្រុកទាំងនោះ បានចាក់ផ្សាយឡើងវិញនូវការផ្សាយបន្តរបស់វិទ្យុបរទេសជាខេមរភាសាជាធម្មតា។
ស្ថិតក្រោមហេតុផលនេះ លោក មឿន ឈានណារិទ្ធ ចាត់ទុកថា ការនៅស្ងៀមមិនប្រតិកម្មតបរបស់អ្នកព័ត៌មាន និងម្ចាស់ឆ្នោត រួមទាំងភាគីពាក់ព័ន្ធនានា គឺជាផ្នែកមួយដែលធ្វើឲ្យសម្ពាធរបស់រដ្ឋាភិបាលបន្តមានទម្ងន់មកលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបន្ថែមទៀត៖ «សេរីភាពបញ្ចេញមតិប្រៀបដូចជារ៉ឺស័រអ៊ីចឹង កាលណាយើងឈប់រុញច្រានវា វាបកថយក្រោយវិញ។ អ៊ីចឹង យើងអ្នកតស៊ូមតិ អ្នកដែលទាមទារសិទ្ធិសេរីភាព ផ្នែកបញ្ចេញមតិ សេរីភាពសារព័ត៌មាន ត្រូវព្យាយាមរុញច្រានជានិច្ចហ្មង»។
បើទោះជាប្រតិបត្តិការនេះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលបានអនុញ្ញាតហើយក្តី ក៏ប៉ុន្តែ ទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក និងអ្នកជំនាញផ្នែកសារព័ត៌មាននៅចាត់ទុកថា ជំហររបស់រដ្ឋាភិបាលនៅតែបន្តរឹតបន្តឹងសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានយ៉ាងចង្អៀតណែននៅឡើយ។
យោងលើហេតុផលនេះ កាលពីថ្ងៃទី២៥ មិថុនា រដ្ឋមន្ត្រីស្ដីទី លោក អ៊ុក ប្រាថ្នា បានចុះហត្ថលេខាលើលិខិតមួយច្បាប់ទាមទារឲ្យគ្រប់ស្ថានីយវិទ្យុអេហ្វអឹម ត្រូវផ្អាកការផ្សាយបន្តពីវិទ្យុបរទេសរយៈពេល ៣១ថ្ងៃ គិតចាប់ពីគណបក្សនយោបាយចាប់ឃោសនា រហូតដល់មុនថ្ងៃបោះឆ្នោត និងក្នុងថ្ងៃបោះឆ្នោត។ ក៏ប៉ុន្តែ ដោយមានប្រតិកម្មធ្ងន់ធ្ងរពីសហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ ក្រសួងព័ត៌មាន បានសម្រេចឲ្យវិទ្យុអេហ្វអឹម បានផ្សាយឡើងវិញ។ ទោះជាយ៉ាងណា ទន្ទឹមនឹងការបានផ្សាយឡើងវិញនេះ លិខិតអនុញ្ញាតឲ្យផ្សាយដែលពុំមានចុះហត្ថលេខា កាលពីថ្ងៃទី២៩ មិថុនា របស់មន្ត្រីព័ត៌មាននោះ តម្រូវឲ្យគ្រប់ម្ចាស់វិទ្យុអេហ្វអឹម ត្រូវអនុវត្តខ្លឹមសាររួមរបស់ លោក ខៀវ កាញារីទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មាន ចុះថ្ងៃទី២១ មិថុនា។
ខ្លឹមសារនៃលិខិត បានឲ្យដឹងថា ត្រូវបញ្ឈប់ការផ្សព្វផ្សាយ និងការផ្សាយបន្តពីវិទ្យុបរទេសទាំងអស់ អំពីការស្ទង់មតិ លទ្ធផលនៃការស្ទង់មតិដែលទាក់ទងនឹងដំណើរការបោះឆ្នោត ក្នុងរយៈពេល ៥ថ្ងៃមុនថ្ងៃបោះឆ្នោត និងថ្ងៃបោះឆ្នោត។ លិខិតបន្តថា រួមទាំងបញ្ឈប់ការផ្សព្វផ្សាយពីសកម្មភាពឃោសនាអ្វីទាំងអស់ អំឡុងពេល ២៤ម៉ោងមុនថ្ងៃបោះឆ្នោត និងថ្ងៃបោះឆ្នោត។
បន្ថែមលើសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះ លោក ប៊ុត បូវុធ អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានព័ត៌មាន និងសោតទស្សន៍នៃក្រសួងព័ត៌មាន ហាក់មានភាពស្ទាក់ស្ទើរអំពីខ្លឹមសារនៃការបញ្ឈប់កម្មវិធីផ្សាយបន្តពីវិទ្យុបរទេសតាមវិទ្យុអេហ្វអឹម ជាភាសាខ្មែរ នៅថ្ងៃបង្ហើយនៃថ្ងៃយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតរបស់បក្សនយោបាយ។ លោកបញ្ជាក់ថា ការទទួលខុសត្រូវអំពីម៉ោងផ្សាយក្នុងអំឡុងពេលនេះ គឺជាបន្ទុករបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប)។
ក៏ប៉ុន្តែ លោកអះអាងថា ចំពោះបម្រាម ៥ថ្ងៃមុនការបោះឆ្នោតចូលមកដល់នោះ គឺផ្ដោតសំខាន់ទៅលើការផ្សព្វផ្សាយទាំងឡាយណាដែលនិយាយអំពីការឈ្នះចាញ់ ឬការស្ទង់មតិអំពីលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតប៉ុណ្ណោះ។ លោកគិតថា កម្មវិធីក្រៅពីនេះ គឺមិនប៉ះពាល់នោះឡើយ៖ «អូ! អាហ្នឹងអត់ហ្មង យើងមើលនៅក្នុងហ្នឹង គឺហាមដាច់ខាត។ បើតាមបទបញ្ជា គ.ជ.ប អាហ្នឹងខ្ញុំគិតថា ប្អូនគួរសួរទៅ គ.ជ.ប ច្បាស់ជាង។ ព្រោះរយៈពេលហ្នឹង គេគ្រប់គ្រងអ្ហា។ អ៊ីចឹង ក្រសួងណែនាំអ្វីដែលមាន ដូចជា ៥ថ្ងៃ ប្រាំអី គឺយើងមានខ្លឹមសារច្បាស់លាស់»។
លោក ទេព នីថា អគ្គលេខាធិការ គ.ជ.ប ឲ្យដឹងថា គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត មិនបានបញ្ឈប់រាល់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយណាមួយនោះឡើយអំពីការផ្សាយ ការឃោសនារបស់គណបក្សនយោបាយនោះ។ លោកបញ្ជាក់ថា អ្វីដែល គ.ជ.ប ហាមឃាត់ គឺលទ្ធផលប៉ានប្រមាណជាសាធារណៈ អំពីការឈ្នះចាញ់របស់គណបក្សនយោបាយមុន ៥ថ្ងៃនៃថ្ងៃបញ្ចប់ឃោសនា និងមុន១ថ្ងៃនៃថ្ងៃបោះឆ្នោត។ លោកបន្តទៀតថា ក៏ប៉ុន្តែនៅថ្ងៃបង្ហើយនៃថ្ងៃបោះឆ្នោត គ្រប់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយទាំងអស់អាចផ្សាយបានពីលទ្ធផលបោះឆ្នោត តាមលទ្ធភាពរបស់ខ្លួន។
លោក ទេព នីថា៖ «គ.ជ.ប អត់បានថាបិទផ្សាយអ្នកណាទេ ការងារសំខាន់ការងារឃោសនាបោះឆ្នោតហ្នឹង គឺត្រូវបញ្ចប់នៅថ្ងៃទី២៦ ខែកក្កដា។ អ៊ីចឹងទេ តាមច្បាប់បោះឆ្នោត និងតាមនីតិវិធីនៃការបោះឆ្នោត គឺហាមការឃោសនាបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃទី២៧ ខែកក្កដា មួយថ្ងៃមុនថ្ងៃបោះឆ្នោត និងនៅថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ក្នុងថ្ងៃបោះឆ្នោតហ្នឹង គឺហាមការឃោសនាបោះឆ្នោតទាំងសកម្មភាពរបស់គណបក្ស ទាំងការផ្សព្វផ្សាយផ្សេងៗដែលទាក់ទងការឃោសនាតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។ ហើយមានការទៅយល់ច្រឡំថា គ.ជ.ប ទៅបិទការផ្សព្វផ្សាយមិនឲ្យផ្សាយលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត មិនមែនទេ។ គាត់បានទទួលប៉ុណ្ណា គាត់ផ្សាយប៉ុណ្ណឹងទៅ យើងអត់ឃាត់ទេ ព្រោះខាង គ.ជ.ប ក៏ប្រមូលលទ្ធផលមកផ្សាយដែរនៅម៉ោង ៨យប់ យើងផ្សាយហើយ»។
លោក ប៉ា ងួនទៀង នាយកប្រតិបត្តិរបស់មជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជា ដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ហៅចំណាត់ការរបស់ក្រសួងព័ត៌មាននេះថា គឺជាទម្លាប់មួយដែលផ្ទុយពីគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ។ លោកគិតថា រដ្ឋាភិបាលគួរធ្វើអ្វីឲ្យប្រសើរជាងនេះ និងចំណេញដល់ម្ចាស់ឆ្នោតបន្ថែមទៀត ជាជាងការប្រើប្រាស់គោលនយោបាយរាំងខ្ទប់សិទ្ធិទទួលព័ត៌មានដោយសេរី ដែលធានាដោយច្បាប់៖ «គាត់ចង់ធ្វើអីស្រេចចិត្ត មានន័យថា វាអត់មានដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យក្នុងប្រទេសកម្ពុជា វាអត់ច្បាស់លាស់។ វាអត់មានយន្តការណាដែលធានានូវសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋច្បាស់លាស់ ឧទាហរណ៍ដូចជា សិទ្ធិទទួលព័ត៌មានជាដើម»។
សហរដ្ឋអាមេរិក ចាត់ទុកថា ការបិទផ្សាយបណ្ដាញព័ត៌មានដែលអាចជឿទុកចិត្តបានក្នុងអំឡុងយុទ្ធនាការបោះឆ្នោតនេះ គឺប៉ះពាល់ដល់អ្នកធ្វើសេចក្ដីសម្រេចចិត្តធ្ងន់ធ្ងរ ហើយបង្ហាញអំពីការចុះខ្សោយមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ទន្ទឹងនឹងនេះ ក្រុមអ្នកជំនាញផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅកម្ពុជា យល់ឃើញថា សិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានដោយសេរី ផ្អែកតាមគោលការណ៍ច្បាប់ត្រូវរួមតូចចង្អៀត និងកំពុងធ្លាក់ចុះក្នុងដំណាក់កាលចុងក្រោយនេះ៕
No comments:
Post a Comment